Crystallization: At the Boundary of the Sun
ตกผลึก: ที่เขตแดนของดวงอาทิตย์
โดย พิสณฑ์ สุวรรณภักดี

“ตกผลึก: ที่เขตแดนของดวงอาทิตย์” นิทรรศการที่นำเรื่องราวการผลิตเกลือจากนาเกลือในจังหวัดปัตตานี ซึ่งถูกขนานนามว่าเป็นนาเกลือแหล่งเดียวและแหล่งสุดท้ายของคาบสมุทรมลายู และกำลังจะหายไปตามกาลเวลา นิทรรศการชุดนี้ต้องการนำเสนอการมีอยู่ของภูมิปัญญาการผลิตเกลือสมุทรผ่านการศึกษาและนำเสนอผ่านแนวความคิดของเวลา โดยเป็นผลงานต่อยอดจากวิจัยและนิทรรศการ “กาลตกผลึก” ในปี พ.ศ.2566 ได้จัดแสดงที่ศูนย์ศิลปะบ้านตึก ถ.ท่าแพ จ.เชียงใหม่ ซึ่งได้นำเสนอการผลิตเกลือสินเธาว์โบราณจากอำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน ผ่านแนวคิดของเวลา 2 ลักษณะ คือ เวลาแบบภววิสัย (Objectivity Time) และ เวลาแบบอัตวิสัย (Subjectivity Time) จากการศึกษาครั้งนั้นนำไปสู่การต่อยอดเป็นงานวิจัยและงานสร้างสรรค์ผลงานชุดนี้ ด้วยการประกอบความคิดของ “การตกผลึก” ของเกลือสมุทรผ่านวิถีชีวิตและมุมมองของมนุษย์กับการเคลื่อนไหวของ “เวลา” จากมุมมองของธรรมชาติ

จากการสังเกตการมีอยู่ของเวลาในธรรมชาตินั้นคือแสง แสงที่เปลี่ยนแปลงอย่างฉับไว สู่การนำมาศึกษากระบวนการบันทึกภาพเคลื่อนไหวที่สามารถเก็บช่วงแสงและเวลาได้ การนำเสนอการบันทึกภาพในลักษณะฟิล์มที่ไม่ต่อเนื่องกับการนำเสนอภาพลักษณะดิจิตอลที่เป็นเทคโนโลยีปัจจุบันโดยสามารถบันทึกเวลาได้ใกล้เคียงธรรมชาติอย่างที่สุด การนำการบันทึกของ 2 ลักษณะมาปะทะกันในนิทรรศการ เพื่อให้ผู้ชมตกอยู่ในห้วงเวลาที่แตกต่างผ่านภาพเคลื่อนไหว(ในลักษณะวัตถุของเวลา) เช่นเดียวกับเรื่องราวของภูมิปัญญา ความคิดของคนต่างรุ่น การพยายามที่จะดำรงอยู่และความหวาดกลัวการสูญหาย วิถีที่เกิดขึ้นอยู่ทุกเมื่อเชื่อวันจะถูกเวลาเปลี่ยนแปลงได้หรือไม่ ในเมื่อกฏของเวลามันอยู่ทุกที่ ไม่ว่าเราจะอยู่ที่ไหน มันยังคงเดินไปตามครรลองของมัน ภูมิปัญญา ทักษะ ที่ส่งต่อของมนุษย์ จะเปลี่ยนไปอย่างไรเมื่อดำรงอยู่ในกฎของเวลา และเวลาที่เปลี่ยนผันไปเสมอนั้นมันเคยผิดเพี้ยนเปลี่ยนแปลงบ้างไหม หรือมันแค่ “เปลี่ยน” ไปเรื่อยๆไม่มีจุดสิ้นสุด
นิทรรศการชุดนี้พาผู้ชมสำรวจพื้นที่ว่างในความมืดสู่การพิจารณาภาพเคลื่อนไหวและองค์ประกอบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการคลี่ออกของม้วนฟิล์ม แสงที่ฉายภาพเคลื่อนไหวในความไวที่แตกต่าง การแสดงออกของพื้นผิวของเทคโนโลยีต่างยุคสมัย น้ำทะเลจากปัตตานีและเกลือที่รอการตกผลึก เรื่องราวเนื้อหาของสารคดีที่ประกอบภูมิปัญญา วิถีชีวิต ความเชื่อ ที่เรื่องราวดำเนินอยู่ในครรลองของเวลาที่เปลี่ยนแปลงไปเสมอ การครุ่นคิดถึงการมีอยู่ของมนุษย์และการตกอยู่ในธรรมชาติของเวลาอันยิ่งใหญ่ผ่านองค์ประกอบต่างๆของนิทรรศการเพื่อการย้อนมองดูความเปลี่ยนแปลงต่างๆที่เกิดขึ้นบนโลกที่เราดำรงอยู่

นิทรรศการชุดนี้ได้รับสนับสนุนจากทุนพัฒนานักวิจัยรุ่นใหม่ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ประจำปีงบประมาณ 2567