ต่อยอดระบบทำข้อมูลสนับสนุนการตัดสินใจศูนย์บัญชาการบริหารจัดการเชื้อเพลิงสู่การเพิ่มช่องทางการรับซื้อเศษชีวมวลเพื่อลดการเผา และสร้างรายได้ให้กับชุมชน ภายใต้แนวคิด “ไม่เผา เราซื้อ” ผ่านแอปพลิเคชัน FireD จากคณะทำงานด้านวิชาการเพื่อสนับสนุนการแก้ไขปัญหาหมอกควันภาคเหนือ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พร้อมแพลตฟอร์ม Mae Moh City Data Platform การติดตั้งระบบข้อมูลฝุ่น PM2.5 จากสถานีวัดฝุ่น DustBoy ในพื้นที่ชุมชนรอบโรงไฟฟ้า 44 แห่ง โดยเริ่มในพื้นที่ อ.แม่เมาะ ซึ่งหากลดค่าฝุ่นละอองขนาดเล็กได้สำเร็จจะสามารถนำมาเป็นต้นแบบขยายผลสู่พื้นที่ในชุมชนอื่น ๆ ได้ในอนาคต สอดคล้องกับเป้าหมายของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ในการมุ่งสู่ มหาวิทยาลัยที่มีความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality)
คณะทำงานด้านวิชาการเพื่อสนับสนุนการแก้ไขปัญหาหมอกควันภาคเหนือ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยรองศาสตราจารย์ ดร.เศรษฐ์ สัมภัตตะกุล คณะทำงานฯ และ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ชาคริต โชติอมรศักดิ์ คณะทำงานฯ เข้าร่วมงานพิธีเปิด ศูนย์บัญชาการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ อ.แม่เมาะ พร้อมเปิดตัวแอปพลิเคชัน “FireD” (ไฟดี) ระบบบริหารจัดการเชื้อเพลิงชีวมวลในชุมชน อ.แม่เมาะ ที่ต่อเปิดช่องทางรับซื้อเชื้อเพลิง “ไม่เผา เราซื้อ” ผ่านแอปพลิเคชันเพื่อแก้ไขปัญหาไฟป่า หมอกควันและฝุ่น PM 2.5 ในพื้นที่ ภายใต้โครงการแม่เมาะเมืองน่าอยู่ กฟผ.แม่เมาะ เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2566 ที่ผ่านมา ณ ห้องประชุมแม่เมาะ อาคารจำป่าแดด อ.แม่เมาะ จ.ลำปาง ทั้งนี้ยังมีแพลตฟอร์ม Mae Moh City Data Platform การติดตั้งระบบข้อมูลฝุ่น PM2.5 จากสถานีวัดฝุ่น DustBoy ที่ดำเนินการติดตั้งในพื้นที่ชุมชนรอบโรงไฟฟ้าแม่เมาะทั้งหมด 44 แห่ง จะช่วยในการประมวลผลข้อมูลจุดความร้อน ข้อมูลพื้นที่เผาไหม้ และระบบลงทะเบียนบริหารจัดการเชื้อเพลิงได้อย่างครอบคลุม และตรงจุดยิ่งขึ้น
ศูนย์บัญชาการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ อ.แม่เมาะ ถือเป็นกลไกสำคัญที่จะช่วยแก้ไขปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในพื้นที่ อ.แม่เมาะ โดยมีจังหวัดเชียงใหม่เป็นต้นแบบในการบริหารจัดการเชื้อเพลิงผ่านระบบ FireD พร้อมทั้งได้พัฒนาต่อยอดโดยเพิ่มช่องทางการรับซื้อเศษชีวมวลเพื่อลดการเผา และสร้างรายได้ให้กับชุมชน เนื่องจากการเผาวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร เป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 และเป็นต้นเหตุของก๊าซเรือนกระจกที่สำคัญ การนำระบบ FireD มาใช้เป็นสื่อกลางระหว่างศูนย์บัญชาการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งจะช่วยให้อำเภอแม่เมาะ และประชาชนบริหารจัดการเชื้อเพลิงชีวมวลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งการลงทะเบียนและบันทึกคำร้องสามารถทำได้อย่างสะดวกรวดเร็วผ่านแอปพลิเคชัน FireD เพื่อให้ชุมชนที่มีชีวมวลในพื้นที่ยื่นคำร้องเสนอขายชีวมวล โดยจะมีกระบวนการนำชีวมวลออกจากพื้นที่มาจัดการเป็นเชื้อเพลิงชีวมวลอัดเม็ด นำไปเผาร่วมกับถ่านหินในกระบวนการผลิตกระแสไฟฟ้าของโรงไฟฟ้าแม่เมาะ ทั้งยังกำหนดวันเผาโดยพิจารณาจากข้อมูลตรวจวัด ข้อมูลพยากรณ์ และข้อมูลจากแบบจำลองคุณภาพอากาศ สร้างความตื่นตัวให้กับทั้งภาคอุตสาหกรรมและชุมชนในการร่วมกันลดฝุ่นละอองขนาดเล็ก ซึ่ง อ.แม่เมาะ หากมีการใช้ชีวมวลได้เต็มระบบก็จะเป็นตลาดชีวมวลที่ใหญ่สุดของภาคเหนือ
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้ดำเนินงานเกี่ยวกับการจัดการปัญหา PM 2.5 อย่างต่อเนื่องหลายปี จากความร่วมมือทั้งทางภาครัฐ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมไปถึงภาคประชาชน เป็นนิมิตหมายอันดีที่การร่วมมือร่วมใจครั้งนี้จะช่วยขับเคลื่อนการบริหารจัดการปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 ซึ่งเป็นปัญหาในทุกปีได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น สามารถสร้างเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่ดีได้อย่างยั่งยืน